Cách sử dụng Whether: Hướng dẫn chi tiết A-Z cho người đi làm

Để sử dụng “whether” một cách chính xác và chuyên nghiệp, người đi làm cần nắm vững bốn ứng dụng chính: trình bày vấn đề trong email, đưa ra lựa chọn khi thảo luận, diễn đạt sự không chắc chắn, và nâng cao tính trang trọng trong văn viết. Việc hiểu rõ các cấu trúc này giúp truyền đạt thông tin rõ ràng, tránh gây hiểu nhầm và thể hiện năng lực ngôn ngữ trong môi trường công sở.

Ứng dụng 1: Trình bày vấn đề trong Email & Báo cáo chuyên nghiệp

Trong môi trường công sở, “whether” được sử dụng để trình bày các câu hỏi gián tiếp hoặc các vấn đề cần xem xét một cách lịch sự và trang trọng. Cấu trúc này giúp chuyển một câu hỏi trực tiếp dạng Có/Không (Yes/No question) thành một mệnh đề danh từ, làm cho email và báo cáo trở nên chuyên nghiệp hơn.

Công thức chuẩn cho câu hỏi gián tiếp

Công thức chuẩn để tạo một câu hỏi gián tiếp với “whether” là Mệnh đề chính + whether + mệnh đề phụ (S + V). Cấu trúc này giúp nhúng một câu hỏi “có/không” vào trong một câu tường thuật hoặc một câu hỏi khác, làm cho văn phong trở nên tinh tế hơn so với việc đặt câu hỏi trực tiếp.

Ví dụ, thay vì hỏi “Is the report finished?”, bạn có thể viết trong email: “Could you please let me know whether the report is finished?”. Việc chuyển đổi này thể hiện sự lịch sự và phù hợp với giao tiếp văn bản chuyên nghiệp, nơi sự gián tiếp thường được đánh giá cao.

Vị trí của “whether” trong câu

“Whether” luôn đứng ở đầu một mệnh đề phụ để giới thiệu một sự không chắc chắn hoặc một câu hỏi gián tiếp. Mệnh đề bắt đầu bằng “whether” có thể đóng vai trò là tân ngữ của một động từ, chủ ngữ của câu, hoặc bổ ngữ sau giới từ.

• Làm tân ngữ (Object): Đây là vị trí phổ biến nhất. Ví dụ: “We need to discuss whether this marketing strategy is viable.”
• Làm chủ ngữ (Subject): Vị trí này mang tính trang trọng cao. Ví dụ: “Whether we get the contract depends on our proposal.”
• Sau giới từ (Preposition): Đây là trường hợp bắt buộc phải dùng “whether”, không thể thay bằng “if”. Ví dụ: “There is some uncertainty about whether the data is accurate.”

Mẫu câu dùng ngay cho báo cáo công việc

Các mẫu câu sau đây có thể được áp dụng trực tiếp vào email và báo cáo để tăng tính chuyên nghiệp. Chúng giúp trình bày các vấn đề cần xác minh hoặc thảo luận một cách rõ ràng và hiệu quả.

Khi nào có thể thay thế bằng “if”?

Trong nhiều trường hợp câu hỏi gián tiếp không trang trọng, “if” có thể được sử dụng thay thế cho “whether”. Tuy nhiên, “whether” luôn là lựa chọn ưu tiên trong văn viết chuyên nghiệp vì nó mang sắc thái trang trọng hơn và rõ ràng hơn trong việc giới thiệu hai khả năng, dù khả năng thứ hai không được nêu ra.

Bạn có thể dùng “if” trong các email nội bộ thân mật như “Let me know if you can join the call.” Ngược lại, bạn nên dùng “whether” trong các báo cáo hoặc email gửi cho cấp trên, đối tác như “We are writing to inquire whether you would be available for a meeting next week.”

Việc nắm vững cách dùng “whether” không chỉ giúp bạn trình bày vấn đề một cách chuyên nghiệp mà còn tạo cơ sở để đưa ra các lựa chọn một cách rành mạch trong các buổi họp nhóm.

Ứng dụng 2: Đưa ra lựa chọn khi Họp & Thảo luận nhóm

Khi thảo luận nhóm hoặc họp, “whether” là công cụ ngôn ngữ hiệu quả để trình bày các phương án lựa chọn một cách rõ ràng và có cấu trúc. Cấu trúc “whether… or” giúp định hình cuộc thảo luận, đảm bảo mọi người đều hiểu các khả năng đang được xem xét.

Cấu trúc câu với “whether… or”

Cấu trúc cơ bản để trình bày lựa chọn là whether + [Phương án A] + or + [Phương án B]. Cấu trúc này được sử dụng để chỉ ra hai hoặc nhiều khả năng, buộc người nghe phải xem xét giữa các lựa chọn được đưa ra. “Or” trong cấu trúc này là bắt buộc khi các lựa chọn được liệt kê rõ ràng.

• Hai lựa chọn: “The team needs to decide whether to focus on the domestic market or expand internationally.”
• Lựa chọn phủ định: “The issue is whether to launch the product now or not.”

Cấu trúc này giúp hướng cuộc thảo luận vào trọng tâm, tránh lan man và đảm bảo một quyết định sẽ được đưa ra dựa trên các phương án cụ thể.

2 lưu ý khi chủ ngữ khác nhau

Khi các mệnh đề trong cấu trúc “whether… or” có chủ ngữ khác nhau, bạn cần phải nêu rõ chủ ngữ cho từng mệnh đề để tránh sự mơ hồ. Việc bỏ sót chủ ngữ ở mệnh đề thứ hai có thể dẫn đến hiểu lầm về người hoặc bộ phận chịu trách nhiệm thực hiện hành động.

1. Mỗi mệnh đề cần có chủ ngữ riêng:

   • Sai: “We need to clarify whether the IT department will handle the update or marketing.”
   • Đúng: “We need to clarify whether the IT department will handle the update or the marketing team will announce it.”

2. Sử dụng động từ phù hợp cho mỗi chủ ngữ:

   • Ví dụ: “The discussion is about whether our team develops the software or an external vendor provides it.”

Ví dụ trong lên kế hoạch dự án

Trong quá trình lập kế hoạch dự án, cấu trúc “whether… or” là công cụ không thể thiếu để xác định các hướng đi, phân bổ nguồn lực và quản lý rủi ro.

• Xác định phạm vi: “The first point on the agenda is to determine whether this feature is a ‘must-have’ or a ‘nice-to-have’.”
• Phân bổ nguồn lực: “We are considering whether to allocate the entire budget to digital advertising or to reserve a portion for offline events.”
• Lựa chọn công nghệ: “The technical team is debating whether to build on the existing platform or to migrate to a new framework.”

Bài tập thực hành nhanh

Hãy hoàn thành các câu sau để thực hành việc trình bày lựa chọn.

1. The board of directors is discussing ________ to approve the merger ________ to seek other partners.
2. Our next step is to decide ________ we should hire more staff ________ invest in automation.

Đáp án:

1. The board of directors is discussing whether to approve the merger or to seek other partners.
2. Our next step is to decide whether we should hire more staff or invest in automation.

Sau khi đã thành thạo việc đưa ra lựa chọn, bạn có thể sử dụng “whether” ở một cấp độ cao hơn để diễn đạt sự không chắc chắn khi cân nhắc các hành động trong tương lai.

Ứng dụng 3: Diễn đạt sự không chắc chắn với động từ nguyên mẫu

Sử dụng “whether” với động từ nguyên mẫu có “to” (to-infinitive) là một cách hiệu quả để diễn đạt sự cân nhắc hoặc không chắc chắn về một hành động. Cấu trúc này giúp câu văn trở nên ngắn gọn và chuyên nghiệp hơn, đặc biệt hữu ích trong giao tiếp công việc.

Cấu trúc “Whether + to Verb”

Cấu trúc "whether + to + động từ nguyên mẫu" được dùng để thay thế cho một mệnh đề đầy đủ, giúp câu văn súc tích hơn. Nó thường theo sau các động từ chỉ sự suy nghĩ, thảo luận hoặc quyết định.

• Câu đầy đủ: “She is considering whether she should accept the job offer.”
• Câu rút gọn: “She is considering whether to accept the job offer.”

Việc rút gọn này không làm thay đổi ý nghĩa của câu nhưng giúp văn phong trở nên thanh thoát và chuyên nghiệp hơn, tránh sự lặp lại chủ ngữ không cần thiết.

Các động từ thường đi kèm

Cấu trúc “whether to Verb” thường xuất hiện sau một nhóm các động từ liên quan đến quá trình ra quyết định và nhận thức. Việc ghi nhớ các động từ này sẽ giúp bạn sử dụng cấu trúc một cách tự nhiên và chính xác.

• Decide: “We haven’t decided whether to proceed.”
• Consider: “He is considering whether to apply for the promotion.”
• Discuss: “Let’s discuss whether to outsource this task.”
• Know: “I don’t know whether to laugh or cry.”
• Ask: “She asked whether to include the appendix in the report.”
• Wonder: “I wonder whether to call him now or wait until tomorrow.”

Tình huống sử dụng khi cần cân nhắc

Cấu trúc này đặc biệt hữu ích khi bạn cần trình bày một tình huống khó xử hoặc một vấn đề đang được cân nhắc mà chưa có quyết định cuối cùng. Nó cho thấy bạn đang trong quá trình phân tích và đánh giá các lựa chọn một cách cẩn trọng.

• Trong cuộc họp: “The main point of contention is whether to prioritize cost reduction or innovation.”
• Khi viết email: “I am writing to seek your advice on whether to sign the new contract.”
• Tự vấn: “As a manager, I often have to decide whether to intervene or let the team handle it.”

Cách rút gọn câu chuyên nghiệp

Kỹ năng rút gọn câu bằng “whether to Verb” là dấu hiệu của việc sử dụng ngôn ngữ thành thạo. Nó giúp loại bỏ các từ ngữ thừa và làm cho thông điệp của bạn đi thẳng vào vấn đề.

Bằng cách thành thạo cấu trúc này, bạn không chỉ giao tiếp hiệu quả hơn mà còn sẵn sàng để nâng cao tính trang trọng trong các văn bản quan trọng như hợp đồng hay thư từ chính thức.

Ứng dụng 4: Nâng cao tính trang trọng trong văn viết

Trong văn viết mang tính học thuật, pháp lý hoặc kinh doanh trang trọng, “whether” đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự chính xác ngữ pháp và sắc thái chuyên nghiệp. Có những trường hợp ngữ pháp bắt buộc phải dùng “whether” mà không thể thay thế bằng “if”.

Nguyên tắc vàng: Không dùng “if” sau giới từ

Một quy tắc ngữ pháp bất biến trong tiếng Anh là chỉ có “whether” mới có thể đứng sau một giới từ (ví dụ: about, on, of, in). Sử dụng “if” ở vị trí này được xem là một lỗi ngữ pháp nghiêm trọng, đặc biệt là trong văn viết trang trọng.

• Đúng: “We had a discussion about whether the project was feasible.”
• Sai: “We had a discussion about if the project was feasible.”

Nguyên tắc này là một trong những điểm phân biệt rõ ràng nhất giữa “whether” và “if”. Việc tuân thủ quy tắc này ngay lập tức nâng cao chất lượng và tính chuyên nghiệp cho bài viết của bạn.

Các giới từ phổ biến đi với “whether”

Hiểu rõ các giới từ nào thường đi cùng “whether” sẽ giúp bạn áp dụng quy tắc một cách tự nhiên. Dưới đây là một số cụm từ phổ biến trong môi trường công sở:

• Debate/discussion about whether…: “There was a long debate about whether we should enter the new market.”
• Decision on whether…: “The management has not made a decision on whether to increase the price.”
• Question of whether…: “It’s a question of whether we have enough resources.”
• Doubt/uncertainty about whether…: “He expressed some doubt about whether the figures were correct.”

“Whether” làm chủ ngữ trong câu

Một mệnh đề bắt đầu bằng “whether” có thể đóng vai trò là chủ ngữ của một câu. Đây là một cấu trúc trang trọng và “if” không thể được sử dụng theo cách này. Mệnh đề này thường trình bày một vấn đề hoặc một tình huống mà kết quả của nó sẽ quyết định hành động tiếp theo.

• Đúng: “Whether the company succeeds or fails depends entirely on its leadership.”
• Sai: “If the company succeeds or fails depends entirely on its leadership.”
• Ví dụ khác: “Whether you agree with the policy is irrelevant; you still have to comply.”

Ví dụ trong hợp đồng và email trang trọng

Trong các văn bản pháp lý và giao dịch kinh doanh quan trọng, việc sử dụng “whether” giúp loại bỏ sự mơ hồ và đảm bảo tính chính xác tuyệt đối.

• Trong hợp đồng: “This indemnity clause shall apply regardless of whether the damage was caused intentionally or unintentionally.”
• Trong email trang trọng gửi khách hàng: “We would appreciate it if you could inform us of your decision on whether you wish to renew the service agreement for another year.”

Nắm vững các ứng dụng này giúp bạn tự tin hơn khi soạn thảo những văn bản quan trọng, nhưng để thực sự thành thạo, việc phân biệt rõ ràng giữa “whether” và “if” là bước tiếp theo cần chinh phục.

Phân biệt Whether và If: Mẹo dùng chuẩn trong 1 phút

Phân biệt “whether” và “if” là một trong những thách thức phổ biến, nhưng có thể được giải quyết nhanh chóng bằng cách nắm vững ba dấu hiệu cốt lõi. Trong khi “if” giới thiệu một điều kiện, “whether” giới thiệu các khả năng hoặc lựa chọn thay thế.

3 dấu hiệu nhận biết cốt lõi

Để quyết định nên dùng “whether” hay “if”, hãy kiểm tra ba dấu hiệu sau đây trong câu của bạn. Chúng là những chỉ dấu ngữ pháp rõ ràng giúp bạn đưa ra lựa chọn chính xác.

Dấu hiệu 1: Vị trí trong câu

“Whether” có thể đứng ở những vị trí mà “if” không thể, chẳng hạn như làm chủ ngữ của câu hoặc đứng sau động từ nguyên mẫu có “to”.

• Làm chủ ngữ: Whether he attends the meeting is important. (If không thể đứng đầu câu trong vai trò này).
• Sau động từ nguyên mẫu: He needs to decide whether to stay. (Không dùng “if to stay”).

Dấu hiệu 2: Đi sau giới từ

Đây là quy tắc đơn giản và tuyệt đối nhất: luôn dùng “whether” sau một giới từ.

• Ví dụ: We talked about whether to launch a new product line. (Không bao giờ dùng “about if”).

Dấu hiệu 3: Cấu trúc “or not”

“Whether” có thể đi liền ngay sau bởi “or not”, trong khi “if” thì không thể. Với “if”, cụm từ “or not” phải được đặt ở cuối mệnh đề.

• Đúng: I don’t know whether or not the flight is delayed.
• Đúng: I don’t know whether the flight is delayed or not.
• Đúng: I don’t know if the flight is delayed or not.
• Sai: I don’t know if or not the flight is delayed.

Tình huống bắt buộc phải dùng “whether”

Dựa trên các dấu hiệu trên, có ba tình huống bạn bắt buộc phải sử dụng “whether” để đảm bảo đúng ngữ pháp.

Mẹo ghi nhớ khi giao tiếp

Để ghi nhớ nhanh khi nào dùng từ nào, hãy liên kết chúng với chức năng cốt lõi:

• If → Condition (Điều kiện): Dùng “if” khi bạn đang nói về một tình huống có thể xảy ra và kết quả của nó. Ví dụ: If it rains, the event will be cancelled.
• Whether → Choice (Lựa chọn): Dùng “whether” khi bạn đang đề cập đến hai hay nhiều lựa chọn thay thế, ngay cả khi lựa chọn thứ hai chỉ là “or not”. Ví dụ: I need to know whether you are coming (or not).

Hiểu rõ các quy tắc này sẽ giúp bạn tránh được những lỗi sai phổ biến và sử dụng “whether” một cách tự tin.

3 lỗi sai “kinh điển” với Whether và cách khắc phục

Ngay cả những người sử dụng tiếng Anh thường xuyên cũng có thể mắc phải một số lỗi phổ biến với “whether”. Nhận diện và khắc phục ba lỗi sai “kinh điển” dưới đây sẽ giúp bạn giao tiếp chính xác và chuyên nghiệp hơn.

Lỗi 1: Nhầm lẫn với “either… or”

Nhiều người nhầm lẫn giữa hai cấu trúc dùng để trình bày lựa chọn: “whether… or” và “either… or”.

• “Whether… or” dùng để giới thiệu các khả năng hoặc các mệnh đề trong một câu hỏi gián tiếp hoặc khi diễn tả sự không chắc chắn. Ví dụ: “The question is whether we should proceed or wait for more data.”
• “Either… or” dùng để kết nối hai danh từ hoặc cụm từ song song, đưa ra một lựa chọn dứt khoát giữa hai thứ. Ví dụ: “You can choose either the blue shirt or the red one.”

Cách khắc phục: Hãy nhớ rằng “whether” dùng cho sự không chắc chắn, trong khi “either” dùng cho một lựa chọn cụ thể giữa các đối tượng.

Lỗi 2: Dùng “if” sau giới từ

Đây là lỗi ngữ pháp phổ biến và dễ mắc phải nhất, đặc biệt trong văn nói. Quy tắc rất rõ ràng: không bao giờ dùng “if” ngay sau một giới từ.

• Sai: “We are concerned about if the client will accept the proposal.”
• Đúng: “We are concerned about whether the client will accept the proposal.”

Cách khắc phục: Khi bạn viết một câu có giới từ (about, on, of, in), hãy tự động kiểm tra xem phía sau có phải là một lựa chọn hoặc sự không chắc chắn không. Nếu có, hãy dùng “whether”.

Lỗi 3: Sai vị trí của “or not”

Vị trí của cụm từ “or not” có thể gây nhầm lẫn. “Whether” linh hoạt hơn “if” trong việc đặt “or not”.

• Với “whether”: Bạn có thể đặt “or not” ngay sau nó hoặc ở cuối mệnh đề.
  • Đúng: “Please decide whether or not to attend.”
  • Đúng: “Please decide whether to attend or not.”
• Với “if”: Bạn chỉ có thể đặt “or not” ở cuối mệnh đề.
  • Sai: “I’m not sure if or not he’s qualified.”
  • Đúng: “I’m not sure if he’s qualified or not.”

Cách khắc phục: Để an toàn và tạo thói quen tốt, hãy đặt “or not” ở cuối câu. Nếu bạn muốn nhấn mạnh sự đối lập ngay từ đầu, hãy dùng cấu trúc “whether or not” đi liền nhau.

FAQ – Câu hỏi thường gặp

Dưới đây là những câu hỏi thường gặp nhất về cách sử dụng “whether”, giúp bạn giải đáp các thắc mắc cuối cùng và tự tin áp dụng vào thực tế.

“Whether” có dùng trong văn nói hàng ngày không?

Có, nhưng ít phổ biến hơn “if”. Trong giao tiếp hàng ngày, “if” thường được ưu tiên vì sự đơn giản và thân mật. Tuy nhiên, “whether” vẫn được dùng, đặc biệt khi người nói muốn nhấn mạnh sự lựa chọn giữa hai khả năng.

“Whether” có đứng đầu câu được không?

Có, khi mệnh đề “whether” đóng vai trò là chủ ngữ của câu. Đây là một cấu trúc ngữ pháp trang trọng, thường thấy trong văn viết, dùng để giới thiệu một vấn đề mà kết quả của nó là tâm điểm của câu. Ví dụ: “Whether we win the contract depends on the presentation.”

Câu có “whether” luôn là câu hỏi?

Không. “Whether” thường được dùng trong các câu hỏi gián tiếp, tức là nhúng một câu hỏi vào trong một câu tường thuật. Bản thân cả câu không nhất thiết phải là câu hỏi. Ví dụ: “I doubt whether he will come.” (Đây là một câu khẳng định).

Khi nào “whether” trang trọng hơn “if”?

“Whether” gần như luôn trang trọng hơn “if”, đặc biệt trong các văn bản kinh doanh, pháp lý và học thuật.

Kết luận:

• Chọn “whether” nếu bạn muốn đảm bảo tính chuyên nghiệp, trang trọng và chính xác tuyệt đối về ngữ pháp.
• Chọn “if” nếu bạn đang trong một cuộc giao tiếp thân mật, không yêu cầu sự trang trọng cao.

Làm thế nào ghi nhớ quy tắc “whether”?

Hãy ghi nhớ theo 3 quy tắc chính:

1. Quy tắc giới từ: Nếu có giới từ (about, on, of…), hãy dùng “whether”.
2. Quy tắc lựa chọn: Nếu câu đề cập rõ ràng đến lựa chọn (A or B, or not), “whether” là lựa chọn an toàn và rõ ràng hơn.
3. Quy tắc “to-Verb”: Nếu ngay sau đó là động từ nguyên mẫu có “to”, hãy dùng “whether”.

Khi nào nên dùng “whether or not” liền nhau?

Bạn nên dùng “whether or not” đi liền nhau khi muốn nhấn mạnh rằng một hành động hoặc kết quả sẽ không thay đổi bất kể tình huống nào. Nó mang ý nghĩa “bất kể là có hay không”. Ví dụ: “Whether or not you like it, this is the new company policy.”

Mất bao lâu để thành thạo “whether”?

Thời gian để thành thạo phụ thuộc vào mức độ luyện tập. Với việc học và áp dụng các quy tắc cốt lõi, một người học có thể sử dụng đúng trong hầu hết các trường hợp sau 1-2 tuần luyện tập có chủ đích. Để sử dụng một cách tự nhiên và linh hoạt, có thể cần vài tháng thực hành thường xuyên.

Luyện tập cấu trúc Whether với giáo viên bản xứ ở đâu?

Có nhiều nền tảng trực tuyến kết nối bạn với giáo viên bản xứ để luyện tập, đặc biệt cho người đi làm bận rộn:

1. Topica Native: Nền tảng luyện nói tiếng Anh trực tuyến tập trung vào kỹ năng giao tiếp thực tế cho người đi làm, với hơn 1.600 giảng viên bản xứ từ Âu – Úc – Mỹ và lịch học linh hoạt.
2. Cambly: Cho phép trò chuyện video trực tiếp với gia sư bản xứ 24/7, phù hợp để luyện tập giao tiếp tức thời.
3. Preply: Nền tảng này cho phép tìm kiếm gia sư chuyên về tiếng Anh thương mại (Business English) để tập trung vào các kỹ năng cho công việc.

Chinh phục “whether”: Tóm tắt những điểm cốt lõi

Để chinh phục “whether” trong môi trường công sở, hãy tập trung vào bốn điểm then chốt. Thứ nhất, sử dụng “whether” để trình bày câu hỏi gián tiếp trong email một cách lịch sự. Thứ hai, áp dụng cấu trúc “whether… or” để đưa ra lựa chọn rõ ràng khi thảo luận. Thứ ba, dùng “whether to + verb” để diễn đạt sự cân nhắc ngắn gọn. Cuối cùng, luôn nhớ các quy tắc bắt buộc: dùng “whether” sau giới từ và khi mệnh đề làm chủ ngữ để đảm bảo tính chính xác. Nắm vững những điểm này sẽ giúp bạn giao tiếp tự tin và chuyên nghiệp hơn.